PANDEMİNİN EKONOMİ ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ: KANTİL REGRESYON YAKLAŞIMI
Anahtar Kelimeler:
Pandemi, Kantil regresyon yaklaşımı, Türkiye EkonomisiÖzet
Çalışmanın amacı, Covid-19 salgınının Türkiye ekonomisi üzerindeki etkilerinin belirlenebilmesi amacıyla makroekonomik göstergelerde meydana gelen değişimler incelenmiştir. Tüm dünyada etkisini hissettiren Covid-19, Türkiye ekonomisinde dış ticaret, işgücü piyasası, sektörel imalat, ekonomik güven endekslerini, doğrudan etkilemiştir. Bu sebeple literatür de sıklıkla kullanılan makroekonomik değişkenler ele alınarak analiz sonuçları elde edilmiştir. Çalışmada aylık veriler kullanılmış olup Covid-19 salgını ile ekonomik göstergeler arasındaki ilişkiler incelenirken, öncelikle değişkenler arasındaki korelasyonlar incelenmiştir. Korelasyon sonuçları ile birlikte makroekonomik değişkenlerin sayısı indirgenerek ekonometrik bir model oluşturulmuştur. Modelin ekk varsayımlarını sağlamaması nedeniyle kantil regresyon yöntemi kullanılmıştır.
İndirmeler
Referanslar
Abdullah, A. (2020). Rusya Federasyonunda Gençlerin İşgücü Piyasasındaki İşsizlik ve İstihdam Sorunları. Uluslar arası Yönetim Akademisi Dergisi, Yıl 2020, Cilt 3, Sayı 3, s.654-657.
Acar, Y. (2020). Yeni koronavirüs (Covid-19) salgını ve turizm faaliyetlerine etkisi. Güncel Turizm Araştırmaları Dergisi, 4(1), 7-21.
Açıkgöz, Ö. ve Günay, A. (2020). The early impact of the Covid-19 pandemic on the global and Turkish economy. Turkish Journal of Medical Sciences, 50(SI-1), 520-526.
Akça, M. (2020). Covid-19’un havacılık sektörüne etkisi. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 7(4), 45-64.
Alber, N. (2020). The Effect of Coronavirus Spread on Stock Markets. The Case of the Worst 6 Countries. http://ssrn.com/abstract=3578080.
Alpar, R. (2003). “Uygulamalı Çok Değişkenli İstatiksel Yöntemlere Giriş 1”, Nobel Yayın Dağıtım/Teknik Dizisi, 410 s, 2003.
Ashraf B. N. (2020). Stock Markets’ Reaction to COVID-19: Cases or fatalities? Research in International Business and Finance, 54, 1-7, https://doi.org/10.1016/j.ribaf.2020.101249.
Atay, L. (2020). Covid-19 salgını ve turizme etkileri. Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 17(1), 168-172.
Barro, R. J., Ursúa, J. F. ve Weng, J. (2020). The coronavirus and the great influenza pandemic: Lessons from the “spanish flu” for the coronavirus’s potential effects on mortality and economic activity. National Bureau of Economic Research. No. w26866
Bişkin, C. (2020). Gün Gün Coronavirüs salgınının turizme yansımaları. https://www.turizmgunlugu.com/2020/03/21/coronavirus-ve-turizm/. (Erişim Tarihi: 23.04.2021).
Brahmbhatt, M. & Dutta, A. (2008). On SARS type economic effects during infectious disease outbreaks. The World Bank. doi: 10.1596/1813-9450-4466.
Buchinsky M. (1995). “Estimating The Asymptotic Covariance Matrix For Quantile Regression Models A Monte Carlo Study”, Journal of Econometrics,68 (1995): 303-338.
Chhipa, M.A. ve Nabi, A.A. (2016). Factors affecting share prices of banking sector of Pakistan. Journal of Economic Info 3(1), 1-5. doi:10.31580/jei.v3i1.82
Çağlar, A. Ve Keten, N.D. (2018). İllerin İnsani Gelişme Endeksinin Veri Zarflama Analizi İle Ölçülmesi. Ege Akadmeik Bakış Dergisi, 18(4), doi: 10.21121/eab.2018442987.
Çilli, M.(2007). “İnsan Hareketlerinin Modellenmesi ve Benzeşiminde Temel Bileşenler Analizi Yönteminin Kullanılması”, Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, 240 s, 2007.
Davies, S. E. (2013). National security and pandemics. Erişim tarihi: 06.05.2021, https://www.un.org/en/chronicle/article/national-security-and-pandemics.
Deloitte, “Küresel Covid-19 Salgınının Türkiye’de Farklı Kategorilere Etkileri”, Nisan 2020, Çevrimiçi,https://www2.deloitte.com/tr/tr/pages/consulting/articles/kuresel-covid-19-salgininin-turkiyede-farklikategorilere-etkileri.html, Erişim Tarihi: 01.05.2021
Demir, İ. Kovid-19 (Koronavirüs) Salgınının Ekonomik Etkileri. ULİSA12 | Sayı 1. 2020, Nisan. https://aybu.edu.tr/yulisa/contents/files/ULİSA12_Kovid_19_Ekonomik_Etkiler.pdf (Erişim Tarihi: 25.04.2020)
Dünya Sağlık Örgütü, DSÖ (2020b). Coronavirus (COVID-19) outbreak. Erişim Tarihi: 02.05.2020, https://www.who.int/westernpacific/emergencies/covid-19. Dünya Sağlık Örgütü, DSÖ (2020c). WHO Coronavirus Disease (COVID-19) Dashboard. Erişim Tarihi: 02.05.2021, https://covid19.who.int/.
Edmunds, J. & Gay, N. (2006). Integrating epidemiological and economic modeling: The data nexus. In R. D. Smith, N. Drager & M. Hardimann (Eds.), The rapid assessment of the economic impact of public health emergencies of international concern (Chapter 8). Oxford University Press.
Eğilmez, M. Küresel Krizin Üçüncü Aşaması ve Türkiye Ekonomisine Olası Etkileri https://www.mahfiegilmez.com/2020/03/kuresel-krizin-ucuncu-asamas-ve-turkiye.html (Erişim Tarihi: 15.05.2021)
Fernandes, N. (2020). Economic effects of coronavirus outbreak (Covid-19) on the world economy. Available at SSRN 3557504, University of Navarra, IESE Business School.
Ghosh, S. (2020). Asymmetric impact of COVID-19 induced uncertainty on inbound Chinese tourists in Australia: insights from nonlinear ARDL model. Quantitative Finance and Economics, 4 (2), 343-364. doi: 10.3934/QFE.2020016.
Henisz, W.J. (2000). The Institutional Environment For Economic Growth. Economics and Politics, 12(1), 1-31.
International Monetary Fund (IMF), (2020). world economic outlook, April 2020: The Great Lockdown. Erişim Tarihi: 07.05.2021 https://www.imf.org/en/Publications/WEO/Issues/2020/04/14/World-Economic-Outlook April-2020-The-Great-Lockdown-49306.
Kandı̇l Göker, İ, Eren, B, Karaca, S. S. (2020). The Impact of the COVID-19 (Coronavirus) on The Borsa Istanbul Sector Index Returns: An Event Study. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 19 (COVID-19 Special Issue), 14-41. doi: 10.21547/jss.731980.
Karabulut, Ş. (2019). Türkiye’de Ekonomik Büyüme ve Enflasyon İlişkisi. Optimum Ekonomi ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 6(2), 171-184.
Kasare, K. S. (2020). Effects of coronavirus disease (COVID-19) on tourism industry of India. Studies in Indian Place Names (UGC Care Journal), 40 (35), 362-365.
Koenker, R. (2004). “Quantile Regression for Longitudinal Data”, Journal of Multivariate Analysis, 91(2004):74-89.
Koenker, R. ve Bassett, G. (1978). “Regression Quantiles”, Econometrica, 46(1): 33-50.
Koenker, R. ve Hallock, K.F. (2004). “Quantile Regression”, Journal of Economic Perspectives, 15(4):143-156.
Konak, E.S. (2006) “Bilgisayar Destekli Yüz Tanıma Sistemi Tasarımı”, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 58 s, 2006.
M. A. Turk and A. P.Pentland (1991). “Eigenfaces for recognition”, Journal of Cogn. Neuroscience, Vol.3, pp.71–86, 1991
McCall, B. (2020). COVID-19 and artificial intelligence: protecting health-care workers and curbing the spread. The Lancet Digital Health, 2 (4), 166-167. doi: 10.1016/S25897500(20)30054-6.
Menike, L.M.C.S. (2006). The Effect of Macroeconomic Variables on Stock Prices in Emerging Sri Lankan Stock Market. Sabaragamuwa University Journal, 6(1), 50-67. 1689-6041- 2-PB%20(4).pdf.
Qiu, W., Rutherford, S., Mao, A. & Chu, C. (2017). The Pandemic and its impacts. Health, Culture and Society, 9 (10), 1-11. doi: 10.5195/HCS.2017.221.
Ramelli, S. & Wagner, A. F. (2020). Feverish stock price reactions to covid-19. Swiss Finance Institute Research Paper No. 20-12, 1-57.
Sansa, N. A. (2020). The Impact of the COVID-19 on the Financial Markets: Evidence from China and USA. Available at SSRN: https://ssrn.com/abstract=3562530 or http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.3562530, 1-26.
Stiglitz, J. E. (2019).İktisat teorisi ve politikası için kuzey atlantik krizi'nden çıkarılacak dersler. G. Akerlof, D. R. Olivier Blanchard, & J. Stiglitz (Ed.) içinde, Ne Öğrendik? Kriz Sonrası Makro İktisat Politikası, çev.(Ö. Limanlı, & E. Kaya), s. 165-168. Ankara: Efil Yayınevi
Şenol, Z. & Zeren, F. (2020). Coronavirus (Covid-19) and stock markets: The effects of the pandemic on the global economy. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 7 (4), 1-16
Şı̇t, A. & Telek, C. (2020). Covid-19 Pandemisinin Altın Ons Fiyatı ve Dolar Endeksi Üzerine Etkileri. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 19 (COVID-19 Special Issue), 1-13. doi: 10.21547/jss.742110
Tan, W., Zhao, X., Ma, X., Wang, W., Niu, P., Xu, W. & Wu, G. (2020). A novel coronavirus genome identified in a cluster of pneumonia cases—Wuhan, China 2019− 2020. China CDC Weekly, 2 (4), 61-62. doi: 10.46234/ccdcw2020.017.
Tayar, T., Gümüştekin, E., Dayan, K. Ve Mandi, E. (2020). Covid-19 Krizinin Türkiye’deki Sektörler Üzerindeki Etkisi: Borsa İstanbul Sektör Endeksleri Araştırması. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Sosyal Bilimler Üniversitesi Dergisi, Salgın Hastalıkları Özel Sayı, 293-320.
Verikios, G., Sullivan, M., Stojanovski, P., Giesecke, J. & Woo, G. (2015). Assessing regional risks from pandemic influenza: A scenario analysis. The World Economy. 1-31. doi: 10.1111/twec.12296
World Bank (WB) (2020). Global economic prospects. Erişim Tarihi: 09.05.2021. https://openknowledge.worldbank.org/handle/10986/33748.
Z. Filiz, “Güvenilirlik Çözümlemesi, Temel Bileşenler ve Faktör Çözümlemesi”, Anadolu Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi, Cilt.4, No.2, s. 211–222, 2003
Zeren, F. ve Hızarcı, A. E. (2020). The Impact of Covid-19 Coronavirus on Stock Markets: Evidence from Selected Countries. Muhasebe ve Finans İncelemeleri Dergisi, 3 (1), 78- 84. doi:10.32951/mufider.706159.
Zhou, P., Ang, B.W. ve Poh, K.L. (2007). A mathematical programming approach to constructing composite indicators. Ecological Economics, 62(2007),291- 297.
