Türkiye Cumhuriyeti Siyasal Sistemi
DOI:
https://doi.org/10.51243/SAKA-TJMER.2021.10Anahtar Kelimeler:
Türkiye- Siyasal Sistem- Başkanlık Sistemi- Cumhurbaşkanlığı Hükümet SistemiÖzet
Geçmişten günümüze kadar birçok yöntemi denemiş olan Türk siyasal sistemi, yönetim kaynaklı siyasi krizlerin engellenmesi adına birçok yöntemi denemiştir. Tarihsel süreç içerisinde gerek Osmanlı dönemi gerekse Cumhuriyet dönemi içerisinde birçok yönetim sorunu ile karşı karşıya kalınmıştır. Ortaya çıkan sorunların sonucunda ise istikrarsız yönetimler ortaya çıkmıştır. Yeni hükümet sistemi arayışı bu durum sonucunda ortaya çıkmıştır. Dolayısıyla birçok yeni anayasa ve hükümet sisteminin uygulandığı görülmektedir.
Ancak uygulanan sistemlerin ortaya çıktığı diğer ülkelere nazaran kendilerine özgü farklılıklar gösterdiği görülmektedir. Bu durumun Türk siyasal kültürünün geçmişten getirdiği birikim neticesinde her sistemin kendisine özgü yorumlanmasından kaynaklanmaktadır.
Söz konusu süreçler bu çalışmada Türk siyasal sisteminin kurumsallaşması olarak nitelendirilmiştir. Bunun nedeni ise nihai halini, ortaya çıkan sorunların çözümü adına birçok revizyondan sonra almış olmasıdır. Alt başlıklarla ele alınacak tarihsel süreçle Osmanlı döneminden günümüze kadar olan değişiklikler incelenmiştir. Son hali ise Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi olarak alan Türkiye’nin mevcut sisteminin özellikleri, erklerin işleyişi, sistemin diğer ögeleri detaylı biçimde ele alınmıştır.
İndirmeler
Referanslar
AĞIR, O., (2017), " Arap Baharı, Güvenlik ve Terör” Türkiye’de Siyaset ve Uluslararası İlişiler Alanında Güncel Tartışmalar Yeni Anayasa, (Ed: Osman Ağır), Seçkin Yayıncılık, Sıhhıye/Ankara ss. 169-208.
AKÇAKAYA, M. ve ÖZDEMİR, A., (2018), ’‘Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi ve Siyasal İstikrar’’, Üçüncü Sektör Ekonomi Dergisi, 53 (3), ss 922-944.
AKÇAY, E., (2016), ’‘Cumhurbaşkanlığı Sisteminde Siyasi Denetim: İdarenin TBMM Tarafından Denetlenmesi’’, Ombudsman Akademik, (5), ss. 37-68.
AKINCI, B., (2019), Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi: Sisteme Yönelik Tartışmalar ve Çözüm Önerileri, Nobel Bilimsel Eserler, 1. Baskı.
Akıncı, B. (2020). Türkiye’de 24 Haziran 2018 Genel Seçimleri Sonrasında “Topal Ördek” Tartışması: Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminde Olası Riskler ve Karşı Çözümler, Turkish Studies - Economy, 15(1), 9-21.
Anayasa Mahkemesi Görev ve Yetkileri, https://www.anayasa.gov.tr/tr/mahkeme/gorev-ve-yetkileri/norm-denetimi/.
ASLAN, S., (2013), Osmanlıdan Cumhuriyete Türkiye’de Siyasal Hayat, Ed:. Ahmet Karadağ, Orion Kitabevi, Altındağ/Ankara, ss. 35-98.
Cumhurbaşkanlığı Görev ve Yetkileri, https://www.tccb.gov.tr/cumhurbaskanligi/gorev_yetki/, (21.08.2021).
Cumhurbaşkanlığı Teşkilatının Yapısı , Öztürk ve Tozak, https://d1wqtxts1xzle7.cloudfront.net/, (21.08.2021).
ÇİLLİLER, Y., (2019), Karşılaştırmalı Siyasal Sistemler Türkiye-ABD, Nobel, Çankaya/Ankara.
ÇİRKİN, F., (2019), ’‘Temsilde Adalet İlkesi Açısından Seçimlerde İttifak’’, Hukuk Fakültesi Dergisi, 5 (2), ss. 433-449.
DAĞ, A. E., (2016), Uluslararası İlişkiler ve Diplomasi Sözlüğü, Vadi Yayınları, Bağcılar/İstanbul.
DEMİR, C v.d., (2017), ’‘Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminin Yönetişimin Temel İlkeleri Bağlamında
İncelenmesi’’, Strategic Public Management Journal, 3 (Özel Sayı), ss.138-153.
Faaliyette Olan Siyasi Partiler, https://www.yargitaycb.gov.tr/documents/ek1-1593086424.pdf, (04.04.2020).
GÖKTOLGA, O., (2013), Osmanlıdan Cumhuriyete Türkiye’de Siyasal Hayat, Ed:. Ahmet Karadağ, Orion Kitabevi, Altındağ/Ankara, ss. 1-34.
GÖZLER, K., (2011), Türk Anayasa Hukuku Dersleri, Ekin Kitabevi, Bursa.
GÜLENER, S. ve MİŞ, N., (2017), Türkiye’de Siyasal Sistemin Dönüşümü ve Cumhurbaşkanlığı Sistemi, Ed:. Nebi Miş ve Burhanettin Duran, SETA, İstanbul, ss.51-81.
GÜZEL, H. C., (2013), ’‘Türkiye’de Yarı Başkanlık Sistemi Uygulanabilir’’, Yeni Türkiye Dergisi, (51), ss. 476-479.
http://www.ysk.gov.tr/tr/tarihce/1510, (14.05.2020).
https://www.aa.com.tr/tr/politika/ak-parti-18-yasinda/1555716, (23.05.2020).
KİRİŞ, H. M., (2010), ’‘Türk Parti Sisteminde 1980 Sonrası Kutuplaşma ve Dinamikleri’’, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
KUZU, B., (2017), Her Yönü İle Başkanlık Sistemi Yeni Cumhurbaşkanlığı Modelimiz, Babıali Kültür Yayıncılığı, Ataşehir/İstanbul, 1. Baskı.
KÜÇÜK, A. ve KARADAĞ, A., (2013), Osmanlıdan Cumhuriyete Türkiye’de Siyasal Hayat, Ed.: Ahmet Karadağ, Orion Kitabevi, Altındağ/Ankara ss. 141-222.
KÜÇÜKYILMAZ, M. M., (2011), Türkiye’de Siyasal Katılım Tek Partiden AK Parti’ye Siyasal İslam ve Demokrasi Tartışmaları, Yarın, İstanbul.
Mecliste Temsilcisi Olan Siyasi Partiler (18.05.2020,
https://www.tbmm.gov.tr/develop/owa/milletvekillerimiz_sd.dagilim).
MİŞ, N. ve DURAN, B., (2017), Türkiye’de Siyasal Sistemin Dönüşümü ve Cumhurbaşkanlığı Sistemi, Ed:. Nebi Miş ve Burhanettin Duran, SETA, İstanbul, ss.15-50.
NALBANT, A., (1996), Üniter Devlet, Bölge ve Bölgesel Devlet’’, Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
GÖKSEL, Kamil ve TUNÇ, Ahmet- Türkiye Cumhuriyeti Siyasal Sistemi 76
ORKUN, A. A. vd., (2016), ’‘Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminde Yönetsel Denetim Nasıl Olmalıdır?’’, Ombudsman Akademik, (5), ss. 111-136.
ÖZBUDUN, E., (2005), ’‘Yasama Sorumsuzluğu ve Yasama Dokunulmazlığı: Hukuki Mahiyetleri ve Farkları’’, TBB Dergisi, (59), ss. 109-115.
SAFİ, İ., (2007), Türkiye’de Muhafazakar Siyaset ve Yeni Arayışlar, Lotus, Ankara.
SOBACI, M. Z. vd., (2018), ’‘Türkiye’nin Yeni Yönetim Modeli ve Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı’’,SETA Pespektif, (206), 6s.
T.C Anayasası, https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.2709.pdf
TBMM Komisyonlar, https://komisyon.tbmm.gov.tr/
TBMM Milletvekilleri Dağılımı, https://www.tbmm.gov.tr/develop/owa/milletvekillerimiz_sd.dagilim
TBMM, Yeni Sisteme Göre Yasama El Kitabı, 2018,
https://www.tbmm.gov.tr/yayinlar/Yasama_El%20Kitabi.pdf.
TEKİN, Y. ve OKUTAN, Ç., (2012), Türk Siyasal Hayatı, Orion Kitabevi, İskitler/Ankara
TEKİN, Y., (2016), ’‘Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminde Kamu Denetimi Model Önerisi’’, Ombudsman Akademik, (5), ss. 137-158.
TUNCEL, G., (2013), Osmanlıdan Cumhuriyete Türkiye’de Siyasal Hayat, Ed:. Ahmet Karadağ, Orion Kitabevi,Altındağ/Ankara, ss. 223-292.
TUNÇ, A., (2019), Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi ve Yeniden Yapılanan Türk Kamu Yönetimi, Dora Basın Yayın Dağıtım, Osmangazi/Bursa.
TUNÇ, Ahmet v.d., (2018), ’‘Azerbaycan Türkiye Siyasal Sistemlerinin Karşılaştırılması’’, VII. Uluslararası Sempozyum idealden Gerçeğe Toplum ve Siyaset, Bilsam, ss. 64-73.
TURAN, A. M., (2018), ’‘Türkiye’nin Yeni Yönetim Düzeni: Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’’, Social Sciences Research Journal, 7 (3), ss. 42-91.
TÜRK, H. S., (2006), ’‘Seçim, Seçim Sistemleri ve Anayasal Tercih, ’’Anayasa Yargısı Dergisi, 23 (0), ss. 75-133.
UZUN, C. D., (2018), ’‘6771 Sayılı Kanunla Anayasada Yargıyla İlgili Yapılan Düzenlemeler’’, Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi, (11), ss. 409-433.
YAYLA, A., (2015), Karşılaştırmalı Siyasal Sistemler, Adres Yayınları, İskitler/Ankara.
YAYMAN, H., (2016),Türkiye’de Devlet Reformu ve Başkanlık Sistemi, Doğan Kitap, Beylikdüzü/İstanbul.
nolu Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi, https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/19.5.1.pdf
sayılı Milletvekili Seçimi Kanunu, https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.2839.pdf, (18.05.2020).
Sayılı Kanun, http://www.ysk.gov.tr/doc/mevzuat/dosya/1581/6271.pdf, (14.05.2020).
sayılı Anayasa Değişikliği Kanunu https://www.tbmm.gov.tr/kanunlar/k6771.html, (20.05.2020).
Sayılı Kanun, https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2018/03/20180316-28.htm, (26.05.2020).
