Ekolojik Bir Toplum İnşa Etme; Toplumsal Ekoloji
DOI:
https://doi.org/10.51243/SAKA-TJMER.2020.2Anahtar Kelimeler:
Anahtar Kelimeler: Toplumsal ekoloji, Ekoloji, Murray Bookchin, Ekolojik sorunlarÖzet
ÖZET
Çevre ile ilgili birçok gündem maddesi son zamanlarda sıkça göze çarpmaktadır. Özellikle ekolojik sorunlar (çoğunlukla insan etkisiyle oluşturulan) ülkelerin gündeminde hemen hemen her gün dile getirilmekte ve bu sorunların çözümü için öneriler sunulmaktadır. Özellikle Endüstri Devrimi ile ekolojik sorunlar sürekli artış göstermiştir. Teknoloji ile bilgilinin her alana müdahalesi bu sorunları dünya genelinde yaygınlaştırmıştır. Ekolojik sorunlara karşı tepkilere bakıldığında ise birçok neden gösterilebilir. Ancak çevre etiği yaklaşımları bağlamında ilk ortaya çıkan insan merkezli etik yaklaşımının etkisi yadsınamamaktadır. İnsanın her şeyden (canlı ve cansız varlıklardan) üstün kılınması ve doğa ile ilişkilerde bu üstünlüğün kullanılması ekolojik sorunların temelini oluşturduğu söylenebilir. Çevre etiği ile ilgili önemli iki yaklaşım olan insan merkezli çevre etiği ve canlı merkezli çevre etiğinin dışında kalan yaklaşım “toplumsal ekoloji”dir. Murray Bookchin tarafından ortaya atılan toplumsal ekoloji, ekolojik sorunların kökenlerini ortaya atarak ekolojik toplum inşası için bir takım temel argümanlar belirtmiştir. Doğa ile insan ilişkisi, insan ile toplum ilişkisini şekillendirdiği ve değiştirdiği düşüncesine hakim olan toplumsal ekoloji; ekolojik sorunları bir takım temellendirmeler üzerinden açıklamakta ve bu sorunlara çözüm olarak yeni toplumsal düzen modeli önermektedir. Bu çalışmada da bütüncül çevre etiği yaklaşımlarından biri olan toplumsal ekolojinin ne olduğu? ve çözüm önerisi olarak ortaya koyduğu toplumun nasıl olacağı? incelenmiştir. Sonuç olarak toplumsal ekolojinin insan ile doğa ilişkisinde ortaya koymaya çalıştığı toplum modelinin ekolojik sorunların çözümünde etkili olabileceği, bütünsel bir bakış açısına sahip olması ve çözüm önerisi getirmesi bakımından diğer yaklaşımlardan ayrıldığı söylenebilir.
İndirmeler
Referanslar
Aslan, F. (2010). İktisadi Büyümenin Ekolojik Sınırları ve Kalkınmanın Sürdürülebilirliği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: A.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Bilgili, Y. (2014). Karşılaştırmalı İktisat Okulları. Makro İktisadın Esasları (14.Baskı). İstanbul: 4T Yayınları
Bookchin, M. (1994). Özgürlüğün Ekolojisi Hiyerarşinin Ortaya Çıkışı ve Çözülüşü, Çev. Alev Türker, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Bookchin, M. (1996). Ekolojik Bir Topluma Doğru. Çev. A. Yılmaz, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Bookchin, Murray. (2014). Kentsiz Kentleşme, Yurttaşlığın Yükselişi ve Çöküşü. (Burak
Özyalçın, Çev.). İstanbul: Sümer Yayıncılık.
Bookchin, Murray. (2014). Toplumsal Ekolojinin Felsefesi, Diyalektik Doğalcılık Üzerine.
(Rahmi G. Öğdül, Çev.). İstanbul: Sümer Yayıncılık.
Bookchin, M. (2015). Toplumsal Anarşizm mi Yaşam Tarzı Anarşizm mi?, Aşılamaz Uçurum. (Deniz Aytaş, Çev.). İstanbul: Kaos Yayınları.
Bookchin, M. (2015). Geleceğin Devrimi, Halk Meclisleri ve Doğrudan Demokrasi. (İbrahim Yıldız ve Soner Torlak, Çev.). Ankara: Dipnot Yayınları.
Çepel, N. (2006). Ekoloji, Doğal Yaşam Dünyaları ve İnsan. Ankara: Palme Yayıncılık.
Eckserley, R. (1989). Divining Evolution: The Ecological Ethics of Murray Bookchin. Enviromental Ethics 11(2), 99-116.
Elkins, S. (1994). Mistik Ekolojik Politika. (çev. Sevda Alankuş Kural), (57–58), 76-78.
Görmez, K. (2003). Çevre Sorunları ve Türkiye. Ankara: Gazi Kitabevi.
Güney, E. (2004). Çevre Sorunları. Ankara: Nobel Yayınları.
İdem, Ş. (2002). Toplumsal Ekoloji Nedir? Ne Değildir?. Toplumsal Ekoloji, (1), 7-20.
Jardins, D. & Joseph R. (2006). Çevre Etiği Çevre Felsefesine Giriş. Çev.: Ruşen Keleş. Ankara: İmge Kitapevi.
Keleş, R. ve Hamamcı, C. (2005). Çevre Politikası. Ankara: İmge Yayınevi.
Kışlalıoğlu, M. ve Berkes, F. (1999). Çevre ve Ekoloji (7. Baskı). İstanbul: Remzi Kitabevi.
Kocataş, A, (2003). Ekoloji-Çevre Biyolojisi (7. Baskı), İzmir: Ege Üniversitesi Basımevi.
Kovel, J. (2005). Doğanın Düşmanı, (çev.) Gürol Koca, İstanbul: Metis Yayınları.
Maltaş, A. (2015). Ekoloji Ekseninde İnsan-Doğa İlişkisi ve Özne Sorunu. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 17(29), 1-8.
Marshall, G. (1999). Sosyoloji Sözlüğü. (Çev. O. Akınhay, D. Kömürcü). Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
Mellor, M. (1993). Sınırları Yıkmak Feminist Yeşil Bir Sosyalizme Doğru, (çev.) Osman Akınhay, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Önder, T. (2001). Bir Yeni Toplumsal Hareket Olarak Ekoloji Hareketinin Gelişimi ve İdeolojik Yönelimleri. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi SBE
Önder, T. (2005). Yeşil Siyaset. M. Türköne (Ed.). Siyaset (2. Baskı) içinde. Ankara: Lotus Yayınevi.
Plumwood, V. (2004). Feminizm ve Doğaya Hükmetmek, (çev.) Başak Ertür, MetisYayınları.
Tekeli, İ. (2009). Kültür Politikaları ve İnsan Hakları Bağlamında Doğal ve Tarihi Çevreyi Korumak. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları
Ünder, H. (1996). Çevre Felsefesi. Ankara: Doruk Yayınları.
Zimmerman, M. (1997). Introduction To Deep Ecology. https://www.context.org/iclib/ic22/zimmrman/ Erişim Tarihi: 29.12.2019.
