Marksist ve İslam Toplum Modeli Bağlamında Türkiye’de 6 Şubat 2023 Depremi Üzerine Bir Değerlendirme
Anahtar Kelimeler:
Marksist Toplum Modeli, Yardımlaşma, Çatışma, Deprem, İslamiyet.Özet
Çalışmada çatışmacı toplum modelini benimseyen Marksist toplum yapısı ile Türkiye özelinde anti çatışma toplum modeli bağlamında deprem sürecinde yapılan yardımlaşma olgusu karşılaştırılması amaçlanmıştır. Marksist çatışmacı toplum modelinde toplumsal gelişmenin bireyler ya da kitleler arasında iç çatışma ve karşıt güçler arasındaki mücadele doğrultusunda gelişme olacağı savunulmaktadır. Toplumsal sınıflar ya da katmanlar arasında yardımlaşma ile sağlıklı bir toplum yapısının olacağını savunan İslam düşüncesinin, doğal afetler sürecinde afet bölgelerinde yardımlaşmanın, Marksist düşüncenin benimsemiş olduğu çatışmacı toplum modelinden daha işlevsel olduğu anlaşılmaktadır. Marks, tarihin diyalektik yasalara paralel şekilde işlenmekte olduğu ve oluş sürecinin karşıt gruplar arasında yaşanan çatışma ile gelişebileceğini savunmaktadır. Proleter sınıf ile burjuvazi arasındaki eşitliğin ücretli sınıfın uzlaşmaz bir mücadele başlatması ile mümkün olacağını benimsemektedir. İslam anlayışında toplumsal katmanlar arasındaki terazinin ancak yardımlaşma ile olabileceği öngörülmektedir. Burjuvadan proleter sınıfa yardım, ihsan; fakirden zengine de saygı hürmet ile bütünlükçü bir toplumsal yapının mümkün olacağı ifade edilmektedir. Bu düşünceden hareketle 6 Şubat Türkiye depreminde bireyler ya da kitleler arasında yaşanan yardımlaşma sisteminin, depremzedelerin yaralarını sarmaları hususunda ne kadar faydalı olduğu; çıkarcılığın, çatışmacı, kavgacı bir anlayışın ne kadar yararsız ve insanlıktan uzak olduğu ortaya çıkmaktadır. Sonuç olarak Simmel, Marks, Dahrendolf, Coser vb. çatışmacı düşünürlerin benimsemiş olduğu çatışmacı toplum modelinin, İslam dininde söz konusu yardımlaşma toplum anlayışının doğal afet sürecinde birincisinin işlevsiz, ikincisinin işlevsel olduğu ortaya çıkmaktadır.
İndirmeler
Referanslar
Slattery, M. (2014). “Sosyolojide Temel Fikirler.” Sentez Yayıncılık, İstanbul, 6. Baskı, 182, 486-491, 378.
Marks, K., & Engels, F. (2011). “Komünist Manifesto.” İletişim Yayınları, İstanbul 1. Baskı, 52-53.
Kıvılcımlı, H. (1974). “Diyalektik Materyalizm Nedir Ne Değildir.” Köxiz Dijital Yayınları, 37.
Yurdakul, Ç. (2018). “Marx’ ın Tarih Anlayışı Tarihsel Materyalizm.” Uluslararası Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 1-19.
Stalin, J.V. (1938). “Diyalektik ve Tarihsel Materyalizm.” Bilim ve Sosyalizm Yayınları, 9. Baskı (Sol yayınları), 3-4.
Bozkurt, V. (2017). “Değişen Dünyada Sosyoloji, Temeller, Kuramlar.” Ekin Yayınevi, ANKARA, 149.
Marshall, G., (1999). “Sosyoloji Sözlüğü.”, Bilim ve Sanat Yayınları, Ankara, 112.
Bingöl, İ. (2022). “Toplumsal Teoride Çatışmanın Klasik Kökleri Üzerine Bir Değerlendirme: Karl Marx, Max Weber, Georg Simmel.” Akademik Matbuat, 6 (1), 113.
Kabakçı, E. (2010). “Sosyoloji Tarihii.” İstanbul Üniversitesi Açık ve Uzaktan Eğitim Fakültesi Yayınları, İstanbul, 124.
Kılıç Ekici, Ö. (2023). “6 Şubat 2023 Depremleri.” TÜBİTAK Bilim ve Teknik Dergisi, 8-9.
Simmel, G. (1999). “Çatışma Fikri ve Modern Toplumda Çatışma.” İstanbul, İz Yayıncılık. 30-32.
Nursi, S., (1995). “Lem’alar.” İstanbul, Cihan Neşriyat ve Batbaacılık. 117.
Yıldırım, E. (2008). “Modern Batı Uygarlığında Çatışmacı Teoriyi Benimseyen Söylemler.” 441. https://www.ayk.gov.tr/wp-content/uploads/2015/01/YILDIRIM-Erg%C3%BCn-MODERN-BATI-UYGARLI%C4%9EINDA-%C3%87ATI%C5%9EMACI-TEOR%C4%B0Y%C4%B0-BESLEYEN-S%C3%96YLEMLER.pdf.
Erdoğan, B. (2023). “Depremin Sosyolojisi: 6 Şubat Felaketinin Toplumsal ve Kültürel Boyutları.” TRT Akademi Dergisi, 8 (18), 720.
Hofstede, G. (2001). “Culture’s consequences: Comparing values, behaviors, institutions and organizations across nations.” Londra: Sage Publications.
Unal, C., & Sezer, C. (2023). “2023 Kahramanmaraş Depremlerinin Ardından Sağlık Baknalığına Yöneltilen Tweetler: Türkiye’deki Deprem Felaketine Yönelik Bir İçerik Analizi.” Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimler Dergisi, 12 (2), 783-91.
