Yüksek Performanslı Organizasyonunun En Önemli Kaynağı Çalışanlar: Yüksek Performanslı Çalışan Profilini Belirlemek İçin Bir Model Önerisi
Anahtar Kelimeler:
Yüksek Performans Organizasyonu, - Yüksek Performanslı Çalışan,- Kişi İş Uyumu,Özet
Dünya’da ve Türkiye’de hızla gelişip değişen, karmaşık ve belirsizliklerle dolu iş dünyasında pazar ve sektördeki değişimlere hızla cevap vererek rekabet avantajı sağlamak isteyen kurumların yüksek performanslı olmaya odaklanmaları gerekmektedir. Bu kapsamda çevik bir işgücü portföyü olan, yetkinlikleri iş ile uyumlu, kendilerinden beklenen görev ve sorumlulukları yüksek performansla yerine getiren nitelikli çalışanlar yüksek performanslı organizasyonların en önemli kaynağıdır. Çalışanların sahip olması gereken yetkinlikler ve özellikler her sektörde nitelikli işgücü oluşması için önemlidir. Kurumlarda yüksek performans sağlamanın ilk koşulu kişinin sahip olduğu bilgi, beceri ve yetenekleri işinde kullanabilmesidir. Çalışanın kişiliği, sahip olduğu özellikler ve yetkinlikler işe uygun olduğunda, kişi ve iş uyumu sağlanırken iş tatmini, çalışan mutluluğu ve motivasyonu, memnuniyet, üretkenlik ve performans artarken işten ayrılma oranları ise düşmektedir. Aksi durumda ise verimlilik ve performans düşerken stres, memnuniyetsizlik ve mutsuzluk artmaktadır. Çalıştığı kurumda yüksek performans gösteren, memnuniyet oranı yüksek çalışanlar kişi ve iş uyumunu en yüksek seviyede sağlayan ve organizasyonu yüksek performansa ulaştıracak çalışan profilini ortaya çıkaran rol modellerdir. Bu bağlamda araştırmanın amacı yüksek performans gösteren, memnuniyet oranı yüksek çalışanların kişilik özellikleri ve yetkinliklerini analiz ederek kişi ve iş uyumunu en yüksek oranda sağlayan yüksek performanslı çalışan profilini belirlemek için kullanılabilecek bir model önermektir. Bu model yüksek performans gösteren çalışanların özelliklerini ortaya çıkararak hem yeni işe alımlarda tercih edilecek aday profilini belirlemede hem de mevcut çalışanlarının gelişmesi gereken yetkinliklerini analiz etmede faydalı olacaktır. Araştırma kapsamında aynı kurumda çalışan 46 beyaz yakalı çalışana uygulanan kişilik ve yetkinlik analizi sonuçları, çalışan memnuniyeti ve performans değerlendirme sonuçlarıyla eşleştirilerek yüksek performanslı çalışan grubunun sahip olduğu kişilik özellikleri ve yetkinlikler analiz edilmiş en iyi kişi-iş uyumunu sağlayan kriterler belirlenmiştir. Model uygulaması sonucunda belirlenen kişilik özellikleri ve yetkinliklere göre kurumdaki işe alım süreci gözden geçirilerek yetkinlik bazlı mülakat formu güncellenmiş ve değerlendirme sürecine ilgili kişilik ve yetkinlikleri analiz eden envanterler eklenmiş, ilgili yetkinlikler ile ilgili mevcut çalışanlara eğitimler verilerek yüksek performansa ulaştıracak yetkinlikleri geliştirilmeye çalışılmıştır.
İndirmeler
Referanslar
Altınköprü, T. (2015). Psikolojik Testler ile Karakter Analizi. İstanbul: Hayat Yayınları.
Andrisani, P. (1978). Job Satisfaction Among Working Women. Signs, 3, 588-607.
Armstrong, M. (2006). A Handbook of Human Resource Management. 10th Edition. London: Kogan Page.
Armstrong, M. (2017). Armstrong’un Stratejik İnsan Kaynakları Yönetimi El Kitabı. 6. Basım. Çeviri Editörü: Prof. Dr. Yonca Deniz Gürol. Ankara: Nobel Yayıncılık.
Bingöl, D. (2016). İnsan Kaynakları Yönetimi. 10. Baskı. İstanbul: Beta Yayınevi.
Boyatzis, R. E. (1982). The Competent Manager: A Model for Effective Performance. New York: John Wiley and Sons Inc.
Bowles, M. L. ve Coates, G. (1993). Image and Substance: The Management of Performance as Rhetoric or Reality. Personnel Review, 22(2), 3-21.
Budak, G. (2016). Yetkinliğe Dayalı İnsan Kaynakları Yönetimi.Ankara: Nobel Yayıncılık.
Burger, J. M. (2006). Kişilik. Çeviren: İnan Deniz Erguvan Sarıoğlu. İstanbul: Kaknüs Yayınları.
Creswell, J. W. And Clark, V. L. P. (2016). Designing And Conducting Mixed Methods Research. New York: Sage.
Dağdeviren, O. (2017). Yetenek Kaşifi. Doğru İnsanı İşe Al. Ankara: Elma Yayınevi.
DeCenzo, D. A. (2017). İnsan Kaynakları Yönetiminin Temelleri. Çeviri Editörleri: Prof. Dr. Canan Çetin, Doç. Dr. M. Lütfi Arslan. Ankara: Nobel Yayıncılık.
Dickter, D., Roznowski, M. & Harrison, D. (1996). Temporal Tempering: An Event History Analysis of the Process of Voluntary Turnovers. Journal of Applied Psychology, (81), 705-716.
Doğan, S. ve Karataş, A. (2011). Örgütsel Etiğin Çalışan Memnuniyetine Etkisi Üzerine Bir Araştırma. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (37), 1-40.
Durak, M., Şenol-Durak, M. & ocatepe, U. (2016). Aklımın Aklı: Psikoloji. Ankara: Nobel Yayıncılık.
Eren, E. (2017). Örgütsel Davranış ve Yönetim Psikolojisi. 16. Baskı. İstanbul: Beta Yayınevi.
Eskildsen, J. K. and Dahlgaard, J. J. (2000). A Causal Model for Employee Satisfaction. Total Quality Management, 11(8), 1081–1094.
Fitz-Enz, J. (1987). How to Measure Human Resources Management. Singapore: Mcgraw-Hill International Editions.
Gerrig, R. J. ve Zimbardo, P. G. (2015). Psikoloji ve Yaşam. 19. Basımdan Çeviri. Çeviren: Yrd. Doç. Dr. Gamze Sart. Ankara: Nobel Yayıncılık.
Hayes, N. (2011). Psikolojiyi Anlamak. Çevirenler: Filiz Şar-Asiye Hekimoğlu. İstanbul: Optimist Yayınları.
Hemmings, J. (2019). Psikoloji Nasıl Çalışır? 1. Basım. Çeviren: Abdullah Yılmaz. İstanbul: Alfa Basım Yayım Dağıtım.
Herzberg, F. (1964). The Motivation-Hygiene Concept and Problems of Manpower. Personnel Administrator, 27, 3-7.
Jenkins, M., Paternak, K. & West, R. (2018). Performansın Sınırlarında. İstanbul. The Kitap.
Keçecioğlu, T. ve Kurtuluş, E. (2014). İnsan Kaynaklarında Yarı İletken Madde Yetkinlikler ve Yönetimi. Ankara: Nobel Yayınları.
Lee, T. (1988). How Job Dissatisfaction Leads to Turnover. Journal of Business and Psychology, 2, 263-71.
McShane, S. L. ve Von Glinow, M. A. (2016). Örgütsel Davranış. 2. Baskı. Çeviri Editörleri: Doç. Dr. Ayşe Günsel, Yrd. Doç. Dr. Serdar Bozkurt, İstanbul: Nobel Yayınları.
Mertens, D. M. (2014). Research And Evaluation in Education and Psychology: Integrating Diversity With Quantitative, Qualitative, And Mixed Methods. New York: Sage.
Miao, R., Bozionelos, N., Zhou, W. & Newman, A. (2021) High-performance Work Systems and Key Employee Attitudes: The Roles of Psychological Capital and an Interactional Justice Climate. The International Journal of Human Resource Management, 32(2), 443-477, DOI: 10.1080/09585192.2019.1710722.
Mondy, R. W., Noe, R. M.& Premeaux, S. R. (2002). Human Resource Management. 8th Edition. NJ: Prentice Hall.
Naseem, A., Sheikh, S. E., & Malik, K. P. (2011). Impact of Employee Satisfaction on Success of Organization: Relation Between Customer Experience and Employee Satisfaction. International Journal of Multidisciplinary Sciences and Engineering, 2(5), 41-46.
Oshagbemi, T. (1999). Overall Job Satisfaction: How Good Are Single vs. Multiple Item Measures? Journal of Managerial Psychology, 14: 388–403.
Öğüt, A. ve Kocabacak, A. (2013). Doğru İşe Doğru İnsan. İnsan Kaynakları ve Kişilik Tipolojileri. Ankara: Nobel Yayıncılık.
Öztürk, Ü. (2009). Performans Yönetimi. İstanbul. Alfa Basım.
Riggio, E. R. (2016). Endüstri ve Örgüt Psikolojisine Giriş. Altıncı Basımdan Çeviri. Çeviri Editörü: Prof. Dr. Belkıs Özkara. Ankara. Nobel Yayınevi.
Rogelberg, S. G., Allen, J. A., Shanock, L., Scott, C., & Shuffler, M. (2010). Employee Satisfaction with Meetings: A Contemporary Face of Job Satisfaction. Human Resource Management: Published in Cooperation with the School of Business Administration. The University of Michigan and in alliance with the Society of Human Resources Management, 49(2), 149-172.
Sabuncuoğlu, Z. (2005). İnsan Kaynakları Yönetimi, Uygulamalı. İstanbul: Alfa Aktüel Yayınları.
Selznick, P. (1957). Leadership in Administration: A Sociological Interpretation. New York: Harper & Row.
Shenton, A. K. (2004). Strategies For Ensuring Trustworthiness in Qualitative Research Projects. Education for Information, 22(2), 63-75.
Spencer, L. M. ve Spencer, M. (1983). Competence at Work: Models for Superior Performance. New York: John Wiley and Sons. Inc.
Tonus, H. Z. (2014). Yetkinlikler ve Yetenekler Bağlamında İşe Alma. Bursa: Ekin Yayınevi.
Tung Do, T. ve Khuong Mai, N. (2021). A Systematic Review on High Performance Organization. Management Research Review, 44(1), 181-208.
Tutar, H. ve Erdem, A. T. (2020). Örnekleriyle Bilimsel Araştırma Yöntemleri ve SPSS Uygulamaları. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Uyargil, C. (2008). İşletmelerde Performans Yönetimi Sistemi- Performansın Planlanması Değerlendirilmesi ve Geliştirilmesi. 2. Basım. İstanbul: Arıkan Yayınevi.
Williams, M.L. (1995). Antecedents of Employee Benefit Level Satisfaction. Journal of Management, (21), 1097-128.
Yılmaz, H. (2013). Yüksek Performans Organizasyonu. İstanbul: Beta Yayınevi.
