Türkiye Özelinde Yerel Yönetimlerin Genel Değerlendirilmesi
Anahtar Kelimeler:
Yerel Yönetimler, Katılım, Özerklik, Demokrasi,Özet
Demokrasilerde esas amaç halkın kendi kendini yönetebilmesi ve kendisini ilgilendiren konularda, karar ve yönetim noktasında doğrudan söz sahibi olabilmesidir. Bu bağlamda yerel yönetimler, özellikle katılım boyutuyla demokrasi amacına önemli bir hizmet sunmaktadır. Bununla beraber Yerel Yönetimler, icra ettikleri hizmetlerin etkinliği ve verimliliği konusunda da çok önemli bir fonksiyon üstlenmektedir. Etkinlik ve verimliliğin en önemli göstergesi, hizmetin en uygun maliyetle ve en hızlı şekilde sunulmasıdır. Bu işlevi yerine getirmek de doğal olarak yerel yönetimlerden beklenmektedir. Modern devlet kavramının yer edinmesiyle beraber farklı toplumlarda farklı devlet sistemleri benimsenmiştir. Toplumların konjonktürel yapılarına uygun olarak kimi toplumlarda merkezi otorite gevşek tutularak yetkiler birimler arasında dağıtılmış; kimi toplumlarda ise geçmişten gelen devlet gelenekleri ve yine özel konjonktürel yapılarına bağlı olarak merkezi otorite olabildiğince güçlü tutulmuştur. Yasama, yürütme ve yargı erklerinin tek bir merkezde toplandığı katı merkeziyetçi, rijit ve tekçi bir anlayışın hâkim olduğu üniter yapılı devlet sistemlerinde merkezi yönetim güçlendirilmiş buna karşılık yerel nitelikteki kurumlar idari vesayet yoluyla sürekli bir denetim mekanizması altında gözetlenmeye çalışılmaktadır. Ne var ki küreselleşmenin ve neoliberal ekonomik modelin egemen olduğu son çeyrek asırda süreç içerisinde sert yapılar aşınmaya başlanmış, özellikle minimal devlet anlayışı çerçevesinde yaşanan paradigma değişimleri neticesinde yerel yönetimlerin daha da güçlendirilmesi amaçlanmıştır. Yasal mevzuat çerçevesinde yerel yönetimler, haiz oldukları tüzel kişilikleri sayesinde kendi karar ve yönetim organlarına ve belirli bir bütçeye sahiptirler. Bu bağlamda idari ve mali özerklik argümanını işleterek merkezi yönetimden bağımsız olarak hizmet üretebilmektedirler.
Bu çalışmada Türkiye'de yerel yönetimlerin (İl Özel İdaresi, Belediye ve Köyler) etkinlik, verimlilik, katılım, özerklik gibi kavramlar perspektifinde, tarihsel gelişim süreci ele alınarak değerlendirmelerde bulunulacaktır.
İndirmeler
Referanslar
Arıkboğa, E. (2021). Büyükşehir ve ilçe Belediyeleri. Ö. Önder, E. B. Sipahi, & M. Yaman içinde, Yerel Yönetimler; Yönetim, Siyaset, Kent ve Güncel Tartışmalar (s. 201-247). Ankara: Gazi Kitabevi.
Avaner, T., & Fedai, R. (2021). Türkiye'de Mahalle ve Köy Yönetimi. Ö. Önder, E. B. Sipahi, & M. Yaman içinde, Yerel Yönetimler Yönetim, Siyaset, kent ve Güncel Tartışmalar (s. 269-290). Ankara: Gazi Kitabevi.
Bulut, Y., & Yılmaz, V. (2019). Türkiye’de 6360 Sayılı Yasa Sonrası İl Özel İdarelerinin Geleceği. B. Kırmızı, & B. İşigüzel içinde, Türkiye Vizyonu Multidisipliner Çalışmalar 2019 Uluslararası e-kitap (s. 731-746). Bursa: Ekin Yayınevi.
Çiçek, Y. (2014). Geçmişten Günümüze Türkiye'de Yerel Yönetimler. KSÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 11(1), 53-64.
Çukurçayır, M. A. (2000b). Yeni Yönetim Modeli Arayışları Çerçevesinde Halkın Yönetim Süreçlerine Katılım Olanakları. Yerel Yönetimler Sempozyumu Bildirileri. Ankara: TODAİE Yayını.
Eren , V., & Yılmaz, V. (2018). Büyükşehır Beledıye Yönetımınde Karar Alma Sürecınde Etkinlik ve Verimlilik Problemi Hatay Örneği1. International Journal of Academic Value Studies (Javstudies), 4(19), 518-533.
Ergenç, Ö. (1984). Osmanlı şehrindeki mahallenin işlev ve nitelikleri üzerine. Osmanlı Araştırmaları Dergisi, 4, 69-78.
Eryılmaz, B. (2018). Kamu Yönetimi: Düşünceler, Yapılar, Fonksiyonlar, Politikalar. Kocaeli: Umuttepe Yayınları.
Görmez, K. (1997). Yerel Demokrasi ve Türkiye. Ankara: Vadi Yayınları.
Hill, D. M. (1974). Democratic Theory and Local Goverment. London.
Hill, D. M. (1974). Democratic Theory and Local Government . London.
Karakılçık, Y. (2016). Yerel Yönetimler. Ankara: Seçkin.
Kartal, N. (2021). İl Özel İdareleri. Ö. Önder, E. B. Sipahi, & M. Yaman içinde, Yerel Yönetimler Yönetim, Siyaset, Kent ve Güncel Tartışmalar (s. 247-268). Ankara: Gazi Kitabevi.
Kaypak, Ş., Yılmaz, V., & Bimay, M. (2017). Dijital Çağda Yerel Yönetimler. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22(Kayfor15 Özel Sayısı), 1798-1813.
Keleş, R. (2012). Yerinden Yönetim ve Siyaset. İstanbul: Cem Yayınevi.
Keleş, R. (2012). Yerinden Yönetim ve Siyaset. İstanbul: Cem Yayınevi.
Mehmetbeyoğlu, N. (2020). Türkiye'de Köy Yönetimi ve Köy Yönetimi Üzerinde İdari Vesayet Yetkisi. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 5(9), 227-252.
Ortaylı, İ. (1985). Tanzimat'tan Cumhuriyete Yerel Yönetim Geleneği. Ankara: Hil Yayınları.
Ökmen, M., & Parlak, B. (2010). Kuramdan Uygulamaya Yerel Yönetimler İlkeler Yaklaşımlar ve Mevzuatlar (2 b.). Bursa: Alfa Akademi.
Önder, Ö. (2013). Yerelleşme Ve Yerel Demokrasinin Güçlendirilmesi Bağlamında Yerel Katılım. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 9(18), 311-326.
Önder, Ö., Sipahi, E. B., & Yaman, M. (2021). Türkiye'de Yerel Yönetimlerin Tarihsel Gielişimi. A. Özmen içinde, Yerel Yönetimler Yönetim, Siyaset, kent ve Güncel Tartışmalar (s. 131-168). Ankara: Gazi Kitapevi.
Özer, M. A. (2000). Yerel Demokrasi, Demokratik Yerel Yönetimler ve Yerel Yönetimlerin Demokratikleştirilmesi Kavramlarının Analizi Üzerine. Türk İdare Dergisi(426).
Pustu, Y. (2005). Yerel Yönetimler ve Demokrasi. Sayıştay Dergisi(57), 121-134.
Sezer, Ö. (2021). Yerel Yönetimlerin Kuramsal ve Kavramsal Çerçevesi. Ö. Önder, E. B. Sipahi, & M. Yaman içinde, Yerel Yönetimler; Yönetim, Siyaset, Kent ve Güncel Tartışmalar (s. 3-41). Ankara: Gazi.
Şaylan, G. (2008). Temsili Liberal Demokrasinin Önlenemez Krizi. Ankara: İmge Kitabevi.
Şengül, T. (1999). Yerel Yönetim Kuramları: Yönetimden Yönetişime. Çağdaş Yerel Yönetimler, 8(3), 3-19.
Tortop, N., Yayman, H., & Özer, M. A. (2006). Mahalli İdareler. Ankara.
Türe, F. (2000). Türkiye’de Yerel Yönetimlerin Kökeni: Osmanlı İmparatorluğu’nda Yerel Yönetimler. Yerel Gündem, 2(5), 34-41.
Ünal, F. (2011). Tanzimat‟tan Cumhuriyete Türkiye‟de Yerel Yönetimlerin Yasal ve Yapısal Dönüşümü. Sosyal Bilimler Dergisi(30), 241-248.
Yaylı, H. (2021). Belediyeler. Ö. Önder, E. B. Sipahi, & M. Yaman içinde, Yerel Yönetimler Yönetim, Siyaset, Kent ve Güncel Tartışmalar (s. 169-200). Ankara: Gazi Kitabevi.
Yıldırım, S. (1990). Yerel Yönetim ve Demokrasi. Türk Belediyeciliğinde 60. Yıl Uluslararası Sempozyumu. Ankara: Metropol İmar A.Ş.-IULA-EMME.
Yılmaz , V. (2018). 6360 Sayılı Yasanın Yerel Yönetimlerde Oluşturduğu Değişikliklerin Genel Olarak Değerlendirilmesi. M. F. Çavuş, & M. B. Coşkun içinde, Sosyal Bilimler Siyaset ve Yönetim (s. 85-98). Ankara: Akademisyen Kitabevi.
Yılmaz, V. (2018). 6360 Sayılı Yasa İle Uygulamaya Konulan Büyükşehir Modelinin Halka Yansımaları: Hatay, Malatya, Manisa ve Van Büyükşehir Belediyesi. Journal of Social And Humanities Sciences Research (JSHSR), 5(30), 4364-4378.
Yılmaz, V., & Mecek, M. (2019). Türkiye'de Mahalle Yönetimlerinin Tarihsel Gelişimi ve Hukuki Statüsü. İdealkent, 10(27), 769-799.
