Atık Yönetimi Stratejisi Olarak “Sıfır Atık Projesi” ve Türkiye’deki Uygulama Örnekleri

Özet

Çevre sorunlarının temel nedeni sayılan nüfus artışı, kentleşme, sanayileşme ve teknolojik gelişmeler gün geçtikçe daha hızla artan bir hal almaktadır.  Çevre sorunlarından ilk etapta “kirlenme” olarak bahsedilirken günümüzde bu durumun daha ciddi boyutlara eriştiği görülmektedir. Bunun en belirgin örneklerinden biri de atık miktarlarındaki artışlar olmaktadır. Çevre sorunlarının nedenleri olarak görülen etmenler, üretim ve tüketim alışkanlıklarının değişmesine ve çeşitlenmesine sebep olurken bu durum sonrasında hem atıkların hem de miktarlarının değişmesine ve çeşitlenmesine sebebiyet vermiştir. Akabinde günümüzde tüm dünya ülkeleri atıklarla savaşır hale gelmiştir. Dünyada yaşamın devam edeceği ve üretim ve tüketimin nüfus artışına paralel olarak artacağı hesaba katıldığında atık sorununu çözmeye yönelik girişimlerin de artması zaruri bir durum olmaktadır. Bu noktada son dönemlerde tüm dünyanın atık yönetimi konusunda gündemini meşgul eden “Sıfır Atık Projesi” önemli bir atık yönetim modeli olarak uygulanmaya konulmuştur. Projenin temel mantığı, atıkları daha oluşmasına imkân vermeden önlemek, mümkünse hiç atık oluşturmamak ya da çevreye en az zarar verecek şekilde atık sorununu çözmek olmaktadır. Bunlardan hareketle çalışmanın amacı, son dönemde dünyada oldukça popüler hale gelen sıfır atık projesinin atık sorununu çözme noktasında ne tür işlevler üstlendiğini ve belediyelerin bu projeyi nasıl hayata geçirdiklerini ortaya koymaktır. Bu kapsamda çalışmada, ilk olarak sıfır atık projesi ile ilgili detaylı kavramsal çerçeve sunulmuştur. Akabinde sıfır atık projesinin tarihsel süreci hem dünya hem de Türkiye özelinde incelenmiştir. Son olarak Türkiye’de sıfır atık projesini hayata geçirin belediyelerin uygulamada olan sıfır atık projelerine örnekler verilmiştir. Ayrıca çalışmada sıfır atık projesini uygulamaya geçiren belediyelerin çevresel kirliliğin azalmasında noktasında çevreye büyük katkılar sundukları, geri dönüşüm, yeniden kullanım gibi yöntemlerle yerel ekonomiyi destekleyerek sürdürülebilir kalkınmaya güç kattıkları ve bunu bir yaşam tarzı haline getirerek çevre konusunda bilinçle düzeyini artırdıkları saptanmıştır.